Val jij tussen wal en schip?
Ik kan mij voorstellen dat je je in de steek gelaten voelt! Het zetten van de eerste stap vereist moed en daadkracht. En nu kun je, om welke reden dan ook, net nergens terecht...
Wees geen bang, toch wel. Bij mij kun je terecht voor diverse vormen van (gedrags-)verslaving, zoals o.a. een: gameverslaving, gokverslaving, werkverslaving, etc.
Omdat de werking van een gedragsverslaving (en de betrokkenheid van de hersenen) nog niet erg lang bekend is, zijn sommige gedragsverslavingen nog niet erkend als een stoornis. Hierdoor val jij met je gedragsverslaving tussen wal en schip!
In therapiesessies gericht op een verslaving, combineer ik hypnose therapie in combinatie met cognitieve gedragstherapie. RET: een vorm van psychotherapie.
Gedragsverslaving, wat is dat?
Elke vorm van verslaving begint bij gedrag. Mensen raken niet enkel verslaafd aan alcohol of andere ('verdovende') middelen; ook aan gamen, gokken, eten, seks, werken, etc. Het gevoel wat iemand met een gedragsverslaving krijgt is vergelijkbaar met het gevoel dat inname van middelen kan veroorzaken.
Bij een gedragsverslaving wordt dat fijne gevoel veroorzaakt door de handeling die uitgevoerd wordt en de verwachting of de opwinding die daarbij ontstaat. Door het doen van bijvoorbeeld gokken of gamen, komt dopamine vrij in de hersenen. Het beloningscentrum in de hersenen wordt hierbij indirect gestimuleerd. Iemand die aan gedragsverslaving doet, wil in veelal afleiding zoeken van het 'echte leven'. Elke keer als de handeling verricht wordt, komt dopamine vrij. Het fijne gevoel dat hierbij ontstaat, is ontzettend verslavend. Bij bijvoorbeeld het innemen van middelen wordt het beloningssysteem direct gestimuleerd, doordat de verslavende stoffen aan de gang gaan. Het grootste én kleinste verschil tussen gedragsverslaving en middelenmisbruik of middelen verslaving.
Doordat er bij gedragsverslaving regelmatig dopamine vrijkomt is het verslavende proces vergelijkbaar met dat van een middelen-verslaving. Omdat de werking van een gedragsverslaving (en de betrokkenheid van de hersenen) nog niet erg lang bekend is, zijn sommige gedragsverslavingen nog niet erkend als een stoornis. Hierdoor val jij met je gedragsverslaving tussen wal en schip! Maar met een gedragsverslaving heb je een vergelijkbare drang tot herhaling, verlies van controle en tolerantie als middelen-verslaafden.
Een gedragsverslaving kan zowel lichamelijke als sociale of financiële gevolgen hebben. Bij een verslaving van online gokken of een gameverslaving kun je last krijgen van rugpijn, hoofdpijn en geïrriteerde ogen door het consistent kijken naar een scherm. Een gokverslaving kan ook leiden tot financiële problemen. En een eetverslaving kan weer leiden tot overgewicht en andere algemene gezondheidsklachten.
Maar het meest voorkomende probleem: een staat van sociaal isolement.
Veel gedragsverslavingen resulteren in een staat van sociaal isolement. Dit betekent dat je vrienden en familie steeds minder ziet, waardoor je vereenzaamt. Het sociale leven zet jij misschien aan de kant om de handeling maar uit te kunnen blijven voeren. En niet het minste: de kern. Welke gedachten leidden tot dit gedrag? Wat is voor jou de oorzaak? Dat pakken we graag aan!
''Ik ben afhankelijk van ... zonder dat stel ik niets voor!''
Een invulling op de puntjes in de zin hierboven kan zijn: gamen - gokken - werken - alcohol drinken of een andere verslavingsvorm. Zie hoe dit werkwoorden zijn, iets wat je doet. Niet iets wat je bent. With that in mind is je gedrag veranderen minder moeilijk dan veranderen geheel als persoon.
Verslavingen zijn er in alle vormen en maten, toch functioneren ze allemaal wel op diezelfde wijze. DSM5 onderscheid drie categorieën:
→ 2-3 criteria: milde stoornis
→ 4-5 criteria: gematigde stoornis
→ 6 + criteria: ernstige stoornis
Er is sprake van een stoornis in het gedrag wanneer er aan minstens twee van de volgende criteria wordt voldaan:
→ vaker en in grotere hoeveelheden DOEN dan dat oorspronkelijk het plan was
→ mislukte pogingen om NIET TE DOEN of te stoppen
→ het DOEN en het herstel van het DOEN nemen veel tijd in beslag
→ sterke verlangen, uitkijken naar het DOEN
→ door het te DOEN tekortschieten op het werk, thuis of ergens anders
→ blijven DOEN, ondanks dat het problemen meebrengt in het relationele vlak
→ door dat te DOEN het opgeven van hobby's, sociale activiteiten of werk
→ voortdurend DOEN, ondanks weten dat het DOEN lichamelijke of psychische problemen met zich meebrengt of verergert
→ meer DOEN om een effect (nog) te voelen en tolerantie op te kunnen brengen bij het eventueel optreden van onthoudingsverschijnselen
Terugkomend op: ''Ik ben afhankelijk van ... zonder dat stel ik niets voor!''
Jij gelooft dat je niet voorstelt zonder bijvoorbeeld gokken of gamen. Deze gedachte is behoorlijk hardnekkig om te handelen, omdat elke keer wanneer je toegeeft aan je verslavingsgedrag de gedachte bewezen of versterkt wordt.
Er zijn nog een aantal irrationele gedachten die een bovengemiddeld belangrijke rol spelen bij verslavingen:
→ ''Ik mag geen fouten maken, anders ben ik een waardeloos mens.''
Voor mensen die in deze gedachten geloven, staat verslavingsgedrag gelijk aan een fout maken. Zij stellen dus: ''Ik ben verslaafd en hierom ben ik een waardeloos mens.'' Hier wordt 'doen' en 'zijn' verward. Verslavingsgedrag is iets wat je DOET, niets iets wat je bent. Zodra je dit inzicht daadwerkelijk gelooft, is de stap om te veranderen ietwat makkelijker. Het is namelijk gemakkelijker om je gedrag aan te passen, dan om als geheel persoon te veranderen.
→ ''Ik kan er absoluut niet tegen wanneer dingen anders gaan dan dat ik wil.''
Het idee ergens absoluut niet tegen te kunnen heeft alles te maken met een lage frustratietolerantie. Mensen vermijden het onverdraaglijke door te vluchten in gokken, gamen, werken of middelenmisbruik. Een ongezonde manier om jezelf minder kwetsbaar te maken, jouw 'beschermingsmechanisme'.
→ ''Mijn leven wordt voor het grootste deel bepaald door mijn verleden.''
Het is niet passend om te stellen dat mensen altijd helemaal van een verslaving af zullen komen. Ook is het niet passend om te stellen dat het hele leven voor altijd door die verslaving bepaald zal worden. Een verslaving is niet iets dat je kunt 'genezen', zoals bijv. een geneselijke ziekte. Het is meer iets waar je mee 'moet' leren omgaan, leren managen.
Het idee dat mentale problematiek te genezen is, is afkomstig van de medische wetenschap. En hoewel mentale problemen soms een medische component hebben, is het niet juist om te stellen dat dergelijke problemen daadwerkelijk te 'genezen' zijn. Mensen die ooit verslaafd zijn geweest aan iets, zullen dat probleem altijd blijven moeten managen. Dat managen hoeft niet persé hun hele leven te gaan beheersen.
DE WERKVERSLAAFDE
Struikelend over zijn woorden vertelt de werkverslaafde hoe fulfilling zijn werk is; leuk en belangrijk! Hij heeft, naar eigen zeggen, geen klachten.
De werkverslaafde moet er niet aan dénken minder te gaan werken, ondanks dat hij heel moe is. Hij vertelt mij dat hij zo moe is doordat het op het werk nu even heel druk is, ze ondergaan een hele drukke periode. Die hele drukke periode duurt al jaren, bij navraag. En de vraag wanneer is deze drukke periode voorbij, beantwoord de werkverslaafde met het ophalen van zijn schouders.
Ietwat laconiek overkomend, want bezwijken aan werkdruk is in de ogen van veel werkverslaafden niets anders dan falen. En dit aanvaarden, toelaten of accepteren kost ontzettend veel moeite en tijd …
Dát is het gevecht van de werkverslaafde!
Al zijn verhalen gaan over werk, hij is er vaak als eerste en vertrekt ook net zo vaak als laatste. Overtuigd van zijn goede werknemersmentaliteit voegt hij toe dat hij niets begrijpt van een collage die het anders doet dan hij, zij is lui en onbekwaam. ‘’Een typische millennial‘’ meent de werkverslaafde en laat nu precies die collega dé promotie krijgen waar hij zo hard voor had gewerkt. Dat doet pijn. Want werk is niet is wat hij doet, maar wie hij is en hij voelt zich persoonlijk afgewezen.
’s Avonds na het werk heeft hij weinig energie en staart hij naar het scherm van zijn mobiele telefoon. Zijn duim scrolt uit automatisme door een social media platvorm, zonder aandacht voor de inhoud en op de achtergrond staat zijn favoriete serie aan welke hij niet écht meer volgt.
Het eten schiet er vaak bij in en hij ergert zich aan het feit dat hij steeds meer lichamelijke kwalen krijgt, maar hij peinst er niet over om zich ziek te melden, ook al werd hem dit geadviseerd.
Hij vraagt mijn advies over hoe hij nóg meer werk in zijn overvolle agenda kan proppen ‘’Kan het efficiënter, zodat ik meer werk kan verzetten zonder daar zo moe van te worden?’’ Hij vertrekt met nog meer werk, huiswerk.
De werkverslaafde geeft aan dat hij hier waarschijnlijk niet aan toe zal komen,
want hij komt om in het werk.
Hij meldt zich na een tijdje weer bij mij. De uitstraling is veranderd, want dat wat er gebeurd is op het werk heeft grote impact op hem gehad. De werkverslaafde voelt zich ondergewaardeerd, gepasseerd en persoonlijk afgewezen; ‘’hoezo ben ík niet goed genoeg?’’, hij klinkt meer moe dan bij de vorige sessies en zélfs een beetje verbitterd. De klachten zijn toegenomen en ik hoor hem zich afvragen waarvoor hij het allemaal nog doet.
Nog een paar sessies tot zijn 'breekpunt'. Het punt waar hij toelaat, aanvaard en accepteert. Het begin van de rest van zijn leven. Maar we hebben alle tijd. Ik ben bij hem en hij is veilig bij mij.
Reactie plaatsen
Reacties